Ukazał się właśnie najnowszy numer kwartalnika „Kultura Współczesna” przygotowany przez zespół badawczy z Instytutu Studiów Międzykulturowych Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Instytutu Nauk o Kulturze UMK – w całości poświęcony niewolnictwu jako faktowi historycznemu, pojęciu oraz metaforze. Wśród autorów znajdują się pracownicy Wydziału Humanistycznego UMK: prof. dr hab. Dariusz Brzostek, dr hab. Paweł Bohuszewicz, prof. UMK i dr Małgorzata Lisecka.
Niewolnictwo to konglomerat praktyk opartych na przemocy i mających na celu uprzedmiotowienie drugiej osoby, które nie należą niestety do przeszłości. Widać je w wojennych doświadczeniach kobiet, bardzo popularnej literaturze związanej z Middle Passage i planszówkach, w których gracze decydują o losie brązowych sześcianów. Autorzy analizują dyskusyjne narracje przewodników po związanych z niewolnictwem muzeach w Afryce czy dawnych plantacjach na terenie Stanów Zjednoczonych oraz niechęć do upamiętnienia niewolnictwa w miejscach, gdzie praktykowano handel niewolnikami. Fenomenem kulturowym, którego nie mogło zabraknąć w numerze, jest afrofuturyzm, będący „orientacją czarnej kultury na przyszłość”.
„Kultura Współczesna” 3(128)/2024 – Niewolnictwo na stronie sklep.nck.pl.
SPIS TREŚCI
I Niewolnictwo
Koncepcja: Dariusz Brzostek, Elżbieta Binczycka-Gacek, Jakub Kościółek
Dariusz Brzostek, Elżbieta Binczycka-Gacek, Jakub Kościółek: Wstęp. Od metafory do konkretu i z powrotem…? Trajektorie pewnego pojęcia
Jakub Kościółek: Budowanie narracji w zachodnioafrykańskich miejscach pamięci niewolnictwa w kontekście rozwoju turystyki korzeni
Elżbieta Binczycka-Gacek: Trauma i tożsamość: współczesne literackie obrazy Middle Passage
Karolina Golemo: Pomnik, którego nie ma. Uobecnianie niewolniczej przeszłości we współczesnej Lizbonie
Dariusz Brzostek: Przyszłość (bez) przeszłości? Pamięć i doświadczenie niewolnictwa w tekstach afrofuturystycznych
Małgorzata Lisecka: Egzotyka i nacjonalizm: niewolnictwo jako metafora konfliktu narodowego i tożsamości narodowej w dziewiętnastowiecznej operze włoskiej. Przypadek Verdiego
Paweł Bohuszewicz: Od niewolnika do obywatela. Interpretacja „Dwóch dusz” Jakuba Bojki (1904)
Magdalena Stoch: Od traumy do nadziei. Analiza reprezentacji niewoli seksualnej w filmie dokumentalnym „A jeśli jutro wojna się skończy” Martyny Wojciechowskiej i Hanny Jewsiewickiej
II Ślady pamięci
Tomasz Maślanka: Nowe formy symbolicznej władzy i dominacji. Kulturowa dynamika współczesnych konfliktów społecznych
Błażej Popławski: Roger Casement – ikona ruchu na rzecz ochrony praw ludności rdzennej oraz walki ze zniewoleniem. sylwetka na tle epoki i w pamięci społecznej
Igor Pająk: Turystyka niewolnictwa – droga do postkolonialnej narracji na przykładzie muzeów-plantacji w Luizjanie
Agata Mrowińska: Rewizjonizm a badania oralitury. Ślady pamięci o niewolnictwie w kreolskiej literaturze mówionej
Apolinary Rzońca: Zniewolenie naturalnej przestrzeni i nowoczesna hydropolityka, czyli jak praca przymusowa w Generalnym Gubernatorstwie kształtowała przestrzeń akwatyczną
Michał Jutkiewicz: Mechaniki nekropolityczne. Reprezentacja niewolnictwa w grze Freedom. The Underground Railroad
Wspomnienie
Krzysztof Moraczewski: Teresa Kostyrko (1932–2024)