Translingwalizm w procesie transferu wiedzy: casus polskich intelektualistów w Stanach Zjednoczonych

NCN, Miniatura 1, 2017/01/X/HS2/01721, 2018-2019
Kierownik projektu: dr Adam Kola

Badania dotyczą jednego z kluczowych zagadnień dotyczących rozwoju wiedzy – transferu wiedzy. O ile zazwyczaj definiuje się transfer wiedzy w kategoriach zarządzania organizacją (transfer z jednej części organizacji do drugiej), współcześnie zaś pojęcie to jest wykorzystywane do opisu sytuacji przenoszenia wiedzy (efektów, wyników badań) z sektora badawczego do biznesu (aplikacji wyników badań), o tyle w niniejszym projekcie transfer następuje z jednej kultury do drugiej (np. z jednej kultury narodowej do innej, z jednej tradycji funkcjonowania uniwersytetu do drugiej, z jednego systemu prawnego do drugiego, a nade wszystko – z jednego języka do drugiego). Kluczowe w badaniach jest opisanie realnych mechanizmów transferu wiedzy, do czego niezbędna jest dogłębna kwerenda archiwalna, która pozwoli pokazać nie tylko oficjalny wymiar funkcjonowania nauki (instytucje, wyniki badań, publikacje), lecz również to, co ukryte, zatem nieoficjalne w procesie transferu wiedzy. Przyjęto roboczo, że język – jako znaczące medium transferu wiedzy – odgrywa istotną rolę w tym procesie, zaś jego zmiana (np. z języka polskiego na angielski) ma poważne reperkusje w procesie produkcji wiedzy. Wcześniejsze badania dot. m.in. Manfreda Kridla, Czesława Miłosza, Józefa Wittlina czy Romana Jakobsona, pokazały, że w zakresie humanistyki odgrywa to niebagatelną rolę. Zatem korzystając z własnego zaplecza filologicznego, dotychczasowych badań w zakresie kulturowej historii nauki (poza literaturoznawstwem i historiografią, m.in. medycyny), a także z doświadczenia w kwerendach archiwalnych, zakłada się, że badania w zakresie transferu wiedzy na przykładzie trzech naukowców z odmiennych niż humanistyka dyscyplin (ekonomia, matematyka, medycyna), pozwoli pokazać mechanizm transferu wiedzy, w tym sensie – odkryć nową, nieznaną wiedzę w tym zakresie. Odkrywając zaś językowo zapośredniczony mechanizm, pokazujemy podstawy procesu transferu wiedzy. W projekcie wskazano na dwie sondażowe kwerendy archiwalne: jedną na University of Chicago dot. amerykańskiej działalności ekonomisty Oskara Langego oraz matematyka Antoniego Zygmunda, drugą w National Library of Medicine w Bethesda, Maryland, dot. prac lekarza – Ludwika Grossa.