Rola dyskursu pacjentów z niewyjaśnionymi objawami medycznymi (MUS – Medically Unexplained Symptoms) w komunikacji lekarz-pacjent. Badania jakościowe w podstawowej opiece zdrowotnej

NCN, Opus 6, 2013/11/B/HS2/02449
Kierownik projektu: dr Agnieszka Sowińska

Pacjenci z zespołami MUS (Medically Unexplained Symptoms), które obejmują zaburzenia somatoformiczne (klasyfikowane wg. ICD-10 (International Classification of Diseases) jako F-45), czyli zaburzenia sfery psychicznej bez zmian organicznych, stanowią ważny problem diagnostyczny i terapeutyczny w podstawowej opiece zdrowotnej. Brak jest zadawalających teorii naukowych tłumaczących przyczynę tego zjawiska i brak jest skutecznego postępowania z tą grupą pacjentów. Główna hipoteza zakłada, że dyskurs pacjentów z MUS zasadza się na specyficznych zachowaniach werbalnych i niewerbalnych, które często zakłócają interakcję lekarz-pacjent ale mogą ją  również usprawnić. Na szczegółowym poziomie, pacjenci ci bardzo skrupulatnie opisują swoje objawy, zadają dużo pytań podczas konsultacji i często negują diagnozę, co powoduje irytację i zniecierpliwienie u lekarzy. Według autorów projektu opisanie dyskursu pacjentów psychosomatycznych w warunkach polskiej służby zdrowia, zarówno na płaszczyźnie werbalnej jak i niewerbalnej, może usprawnić komunikację lekarz-pacjent i tym samym pozytywnie wpłynąć na poprawę jakości opieki zdrowotnej pacjentów z zespołami MUS. Realizacja zadań objętych projektem może również pomóc w diagnozowaniu pacjentów psychosomatycznych. Nie ma w Polsce testów i narzędzi pomiarowych tej grupy zaburzeń i brak jest wytycznych postępowania z pacjentami. Komunikacja lekarz-pacjent to intensywnie rozwijające się w nauce światowej interdyscyplinarne pole badawcze. W Polsce natomiast badania językoznawcze tego typu są znikome. Dyskurs pacjentów z zespołami MUS nie doczekał się do tej pory opracowania akademickiego ani w Polsce ani na świecie. Jego zbadanie przy użyciu metod jakościowych będzie głównym celem empirycznego komponentu projektu. Realizacji tych zadań będzie służyło zarejestrowanie a następnie przeanalizowanie korpusu audiowizualnego wywiadów z pacjentami przez zespół badawczy, którego członkowie posiadają niezbędne zaplecze teoretyczne, znajomość problematyki MUS-u, oraz wiedzę specjalistyczną i warsztat badawczy z odpowiednich dyscyplin (językoznawstwo, medycyna rodzinna, psychologia).

NCN, Opus 6, 2013/11/B/HS2/02449
Principal investigator: dr Agnieszka Sowińska 

Patients with Medically Unexplained Symptoms (MUS) (that is somatoform disorders classified as F-45 according to the International Classification of Diseases (ICD-10), which present mental disorders without organic explanation, are an important diagnostic and therapeutic problem in primary care. There are no satisfactory theories explaining the cause of this phenomenon and there is no effective management of this group of patients. The main hypothesis is that MUS patients’ discourse hinges upon specific verbal and non-verbal behaviours, which often impede doctor-patient interaction, but may also facilitate it. In particular, these patients describe their symptoms in a very meticulous way, they ask multiple questions during consultation and do not accept the diagnosis, which causes doctors’ irritation and impatience. According to the authors of the project, the description of MUS patients’ discourse, both its verbal and non-verbal aspects, in a Polish primary care setting, may significantly improve doctor-patient communication and, by the same token, the quality of care provided to this group of patients. The project-related tasks can also help in diagnosing of psychosomatic patients. Doctor-patient communication is a vigorously developing interdisciplinary research field in the scientific world. However, any linguistic explorations of this area in Poland are scant. Despite first attempts to fill this gap, the analysis of medical discourse is often restricted to the analysis of medical texts, medical terminology or narratives of people suffering from depression. So far MUS patients’ discourse has not received proper academic treatment either in Poland or anywhere else. Its investigation through qualitative methods will be the main objective of the project’s empirical part. To accomplish project-related tasks an audio-visual corpus of interviews with patients will be collected and subsequently analysed by a research team whose members have the necessary theoretical background, familiarity with the MUS problem and expertise and methodological background in related disciplines (linguistics, family practice, psychology).