Kontakt Fosa Staromiejska 3, 87-100 Toruń
tel.: +48 56 611 3510
e-mail: Dziekanat_Human@umk.pl
obrazek nr 1 obrazek nr 2

Dr hab. Małgorzata Gębka-Wolak, prof. UMK

Kwalifikacje zawodowe

  • Magisterium: mgr filologii polskiej, 1991, UMK Toruń, Wydział Humanistyczny temat pracy: Obraz życia polskiego emigranta w prozie Danuty Mostwin, promotor: prof. dr hab. Jerzy Speina;
  • Doktorat: dr nauk humanistycznych, 2000, UMK Toruń, Wydział Filologiczny temat rozprawy: Związki linearne między składnikami grupy nominalnej we współczesnym języku polskim, promotor: prof. dr hab. Maria Szupryczyńska.
  • Habilitacja: doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa polskiego, 2012, Wydział Filologiczny UMK w Toruniu; temat rozprawy: Pozycje składniowe frazy bezokolicznikowej we współczesnym zdaniu polskim, Toruń: Wydawnictwo UMK 2011.
  • Studia i kursy
    • Studia podyplomowe w zakresie nauczania języka polskiego jako obcego (UAM 2016),
    • Podyplomowe Studia Programowania i Zastosowania Mikrokomputerów UMK (1994),
    •  Kurs dokształcający w zakresie zdalnego nauczania w praktyce (UMK 2014),
    •  Kurs dokształcający w zakresie statystyki dla humanistów i przyrodników (UMK 2014).

Dane korespondencyjne

e-mail: mge@umk.pl
telefony: (0-56) 611-37-82

Funkcje w instytucjach / organizacjach ogólnopolskich i międzynarodowych

  • Członek Polskiego Towarzystwa Językoznawczego;
  • Członek Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego;
  • Członek Międzynarodowego Stowarzyszenia Studiów Polonistycznych (od 2016);
  • Członek  Stowarzyszenie „Bristol” Polskich i Zagranicznych Nauczycieli Kultury Polskiej i Języka Polskiego jako Obcego (http://www.bristol.us.edu.pl/czlonkowie.php);
  • Członek Zespołu Dydaktycznego Rady Języka Polskiego (kadencje 2008-2011; 2011-2014);
  • Biegły sądowy z dziedziny językoznawstwa w zakresie współczesnego języka polskiego przy Sądzie Okręgowym w Bydgoszczy (kadencje 2015-2020, 2021-2025).

Funkcje w UMK

  • Obecne
    • Kierownik Katedry Języka Polskiego (od 2019)
    • Koordynator kierunku filologia polska jako obca (od 2019)
    • Przewodniczący Komisji Wydawniczej Wydziału Humanistycznego (od 2017)
  • Dawne
    • Kierownik Studium Podyplomowego Nauczania Języka Polskiego jako Obcego (2005-2020)
    • Kierownik Zakładu Współczesnego Języka Polskiego (2015-2019)
    • Kierownik Studium Kultury i Języka Polskiego dla Obcokrajowców (2006-2009)
    • Członek komisji konkursowej w programie stażowym STUDENT NA STAŻ
    • Członek Komisji Dydaktycznej Wydziału Filologicznego
    • Członek Komisji Wydawniczej Wydziału Filologicznego

Wyróżnienia i nagrody

  • Zespołowe Wyróżnienie Rektora UMK za osiągnięcia uzyskane w dziedzinie naukowej w 2019 roku
  • Medal Brązowy Za Długoletnią Służbę, nadany przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2010 roku
  • Wyróżnienie Rektora UMK za osiągnięcia uzyskane w działalności naukowej w roku akademickim 2000/2001

Przedmiot badań naukowych

Współczesne językoznawstwo polonistyczne opisowe i stosowane: gramatyka i leksyka, wewnętrzne zróżnicowanie polszczyzny, język prawny i prawniczy, językoznawstwo sądowe. Dydaktyka i glottodydaktyka polonistyczna.

W centrum moich zainteresowań pozostają problemy składni i morfologii współczesnego języka polskiego. Badałam uporządkowanie linearne składników grup nominalnych, jak również zajmowałam się opisem właściwości składniowych konkretnych jednostek leksykalnych, a także ich typów, np. oratio recta, grup bezokolicznikowych, seryjnych konstrukcji czasownikowych. W ostatnich latach badałam ponadto zjawiska tzw. małej składni, czyli dyspozycje składniowe charakterystyczne dla krótkich serii jednostek leksykalnych (znane także jako frazemy składniowe). Drugi nurt moich zainteresowań badawczych dotyczy odmian polszczyzny używanych do celów specjalistycznych, w szczególności w dziedzinie prawa. Z kolei w ramach językoznawstwa stosowanego interesują mnie zagadnienia językoznawstwa sądowego (ustalanie autorstwa, identyfikowanie operacji polegających na ukrywaniu informacji, analiza wypowiedzi deprecjonujących odbiorców, językowy aspekt prawnej ochrony znaków towarowych). Trzeci obszar moich zainteresowań stanowią zagadnienia dydaktyki i glottodydaktyki polonistycznej, szczególnie nauczanie gramatyki w szkołach polonijnych, w ramach nauczania języka polskiego jako obcego oraz w szkołach polskich w odniesieniu do uczniów z doświadczeniem migracyjnym.

W opisie preferuję metody i narzędzia wypracowane na gruncie polskiego strukturalizmu. Bliskie są mi także rozwiązania stosowane w ramach zależnościowego modelu opisu gramatycznego oraz w lingwistyce komputerowej i korpusowej.

 

WYKAZ PUBLIKACJI:

Monografie

  1. Związki linearne między składnikami grupy nominalnej we współczesnym języku polskim, Wydawnictwo UMK, Toruń 2000, ss. 161.
  2. Pozycje składniowe frazy bezokolicznikowej we współczesnym zdaniu polskim, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2011, s. 285.
  3. (z A. Morozem) Jednostka tekstu prawnego w ujęciu teoretycznym i praktycznym, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2019, s. 226.

Wybrane artykuły naukowe

  1. O jednostkach typu oratio recta, Acta Universitatis Nicolai Copernici Filologia Polska L, Nauki Humanistyczno-Społeczne, 1998, s. 53–67.
  2. O wyrażeniach typu identyczny jak, Poradnik Językowy 2002/3, s. 35–42.
  3. Grupa bezokolicznikowa w zdaniach typu Uznał za stosowne wyjechać, Polonica, 22–23, 2003, s. 255–267.
  4. Bezokolicznikowy człon wspólny, Język Polski LXXXV 2005, z. 5, s. 337–345.
  5. Problem akomodacji wzajemnej w konstrukcjach z bezokolicznikiem, Język Polski 2007 LXXXVII, z. 4–5, s. 275–284.
  6. Coś tu nie pasuje. O nowych użyciach czasownika PASOWAĆ, Poradnik Językowy z.1, Warszawa 2008, s. 41–51.
  7. (z A. Morozem) Poprawność a akceptowalność. Problemy teoretyczne, Język Polski LXXXIX 2009, z. 2, s. 124–134.
  8. Ocena poprawności związków akomodacyjnych, Język Polski LXXXIX 2009, z. 2, s. 135–144.
  9. Weź się zastanów! Problem statusu gramatycznego przyimperatywnego weź, Poradnik Językowy 2012/4., s. 49–63.
  10. Językoznawstwo sądowe w Polsce. Obszary zainteresowania i zastosowanie, Kwartalnik Sądowy Apelacji Gdańskiej, 2017/3, s. 9–29.
  11. (z A. Morozem) Uwagi o niestandardowej walencji jednostek leksykalnych, Prace Filologiczne 2017/71, s. 151–163.
  12. (z A. Morozem) O pojęciu jednostki tekstu prawnego, Polonica 2018, s. 1–18.
  13. Norma składniowa współczesnej polszczyzny w ujęciu teoretycznym i w praktyce, [w:] D. Zdunkiewicz-Jedynak. J. Liberek (red.), Problemy polskiej normy językowej i kodyfikacji, Warszawa 2019, s. 179–202.
  14. Składnia nowszych werbalnych jednostek leksykalnych współczesnej polszczyzny, [w:] M. Gębka-Wolak, A. Krawczuk (red.) Z bliska i z daleka. Język polski w badaniach językoznawców lwowskich i toruńskich, Toruń 2019, s. 29–52.
  15. (z I. Kaproń-Charzyńska) Wielka litera w tekstach urzędowych: wybrane problemy związane ze stosowaniem kryterium znaczeniowego, Poradnik Językowy 2020/2, s. 46–60.

Redakcje naukowe

  1. (z I. Kaproń-Charzyńską i M. Urban) Studia z gramatyki i leksykologii języka polskiego, Prace dedykowane Profesor Marii Szupryczyńskiej, Wydawnictwo UMK, Toruń 2003, s. 292.
  2. Czytam, piszę, opowiadam. Materiały na lektoraty języka polskiego jako obcego, TOP KURIER, Toruń 2006, ss. 143.
  3. (z J. Kamper-Warejko i A. Morozem) Leksyka języków słowiańskich w badaniach synchronicznych i diachronicznych, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2014.
  4. (z I. Kaproń-Charzyńską i J. Kamper-Warejko) System – Tekst – Człowiek. Studia nad dawnymi i współczesnymi językami słowiańskimi, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2016, s. 290.
  5. (z I. Kaproń-Charzyńską i J. Kamper-Warejko) Języki słowiańskie w kontekście kultur dawnych i współczesnych, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2018, s. 316.
  6. (z A. Krawczuk), Z bliska i z daleka. Język polski w badaniach językoznawców lwowskich i toruńskich, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2019, s. 280.
  7. (z A. Walkiewicz), Glottodydaktyka polonistyczna nie tylko na lekcji. Konteksty, propozycje, projekty, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2020, s. 194.
  8. (z T. Szkapienko), W kręgu kultury i języka. Innowacje w nauczaniu i promocji języka polskiego jako obcego, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2020, s. 232.

Pełny wykaz publikacji

Działalność popularyzatorska i ekspercka

  • Koordynator projektu Dni Języka Polskiego w Kaliningradzie. W kręgu sztuki i filozofii, Toruń – Kaliningrad 2020; NAWA, program „Promocja języka polskiego” (PJP/PJP/2019/1/00019)
    Projekt realizowany w partnerstwie z Federalnym Bałtyckim Uniwersytetem im. Immanuela Kanta w Kaliningradzie. Promuje język polski i wiedzę o polskiej kulturze poza granicami Polski. Obejmuje organizację międzynarodowych konkursów edukacyjnych (konkurs na esej, krasomówczy, dyktando multimodalne), wykładów, warsztatów i seminariów naukowych, a także opracowanie materiałów dydaktycznych do nauki języka polskiego jako obcego (gra edukacyjna „Detektywi sztuki” oraz opowiadania obyczajowe w serii „Polski po południu”).

Opis działań projektowych oraz przygotowane w jego ramach materiały są zamieszczone na stronach:
https://www.youtube.com/channel/UCLv9C9TklX2r3veDv9Vs2UQ/
https://kan-tor2020.umk.pl/pages/main_page/

  • 2018 – przygotowanie ogólnoukraińskiego tekstu leksykalno-gramatycznego oraz wygłoszenie wykładu w ramach Dnia Przyjaźni Polsko-Ukraińskiej (Charków).
  • 2004–2008, 2019 organizacja dyktanda Zostań toruńskim mistrzem ortografii (w ramach Toruńskiego Festiwalu Nauki i Sztuki);
  • (z I. Kaproń-Charzyńską) 2018 i 2020 organizacja dyktanda i warsztatów dla urzędników Urzędu Marszałkowskiego w Toruniu w ramach Dnia Języka Ojczystego.
  • 2012-2013 napisanie cyklu 50 porad językowych dla uczestników Programu Absolwent UMK.
  • 2015-2018 napisanie cyklu tekstów promujących lingwistykę praktyczną i copywriting (pokazywanie zastosowań wiedzy językoznawczej w życiu; https://lingwistykapraktyczna.wordpress.com/)
    1. Potężna siła sloganu
    2. Kto jest ciekawy, niech wsadzi nos do kawy!
    3. Homonimy – słowa zamaskowane
    4. Kłamstwo nasze codzienne
    5. Proszę mi nie przerywać, ja panu nie przerywałem!
    6. Zaparkował kara w kornerze i dostał tiketa
    7. Ekonomia w języku
    8. Jak ocenia się trudność tekstu?
    9. Jak uprościć trudny tekst?
    10. Na styku języka i prawa – część 1. Uwaga na nazwy chronione!
    11. Na styku języka i prawa – część 2. Dlaczego nie rozumiemy tekstów prawnych
    12. Na styku języka i prawa – część 3.
    13. Coraz mniej języków
    14. To nic nie znaczy” Adama Bogumiła Zielińskiego (Łony), czyli o przełamywaniu stereotypu
  • Liczne wykłady i warsztaty w Polsce i za granicą (Francja, Rosja, Ukraina, Wielka Brytania, Norwegia) na temat gramatycznych, leksykalnych i stylistycznych zjawisk językowych współczesnej polszczyzny, komunikacji zawodowej, językoznawstwa sądowego, nauczania języka polskiego jako drugiego / obcego / odziedziczonego (m.in. dla urzędników Urzędu Marszałkowskiego w Toruniu w ramach obchodów Dnia Języka Ojczystego, a także w ramach Promocji Edukacyjnych UMK, Dni Kultury Języka na Wydziale Filologicznym UMK, Wiosennych Spotkań z Rynkiem Pracy na UMK, Letnich Szkół Języka Polskiego i Kultury Polskiej, spotkań promujących lingwistykę praktyczną i copywriting, kursów metodycznych dla Wspólnoty Polskiej oraz dla nauczycieli szkół polonijnych w Wielkiej Brytanii i w Norwegii, dla Polonii w Odessie i miłośników polszczyzny w Kaliningradzie).
  • Współpraca z policją, prokuraturą i sądami – warsztaty nt. językoznawstwa sądowego oraz przygotowywanie opinii w tym zakresie.
  • Współpraca z Towarzystwem Miłośników Miasta Bydgoszczy – konsultacje językowe, m.in. w trakcie przygotowywania „Encyklopedii Bydgoszczy”.